Verspenen van zaailingen

Het verspenen van planten, wat is het en hoe doe je het? Ik vind het niet erg als mijn huis een paar weken per jaar prop vol staat met planten voor de moestuin. Maar meestal begin ik me de laatste 2 weken ook wel te ergeren aan al die planten. Om te voorkomen dat ik al heel vroeg in het jaar met veel potjes zit zaai ik voor in kleine bakjes, waar ik veel zaden tegelijk in zaai.

Hoe zaai je in kleine bakjes

Een bakje van de boter, bloempotje, bakje van de chinees. Het kan allemaal dienst doen als kweekbakje om je zaadjes in te laten ontkiemen. En je kan er héél veel plantjes te gelijk in laten ontkiemen. Ik deel mijn bakjes vaak op met een label, zoals je op de foto kan zien. Zo kan ik bijvoorbeeld 2 of 3 verschillende soorten tomaten in één bakje laten ontkiemen. Je zaait de zaden dicht op elkaar. Zodat ze zo kunnen ontkiemen. Om ze daarna te verspenen en over te zetten in hun eigen potje. Het geeft als voordeel dat het niet veel ruimte in neemt. Maar daarnaast heeft het ook andere voordelen. Dit jaar heb ik veel oude zaden opgemaakt. En soms komt dat gewoon helemaal niet meer op. Als ik hiervoor allemaal losse potjes had gebruikt. En één zaadje per potje had gezaaid, dan was al dat werk voor niets geweest. Een complete verspilling van je tijd dus. Veel mensen zaaien 2 of 3 zaadjes per potje, en als er meerdere plantjes opkomen knijpen ze de kleinste boven de grond af. Persoonlijk vind ik dat zonde van de zaden. Met een grote moestuin en een passie voor telkens nieuwe dingen proberen kunnen de kosten voor zaden toch wel oplopen. Ik bewaar dan zelf liever de zaden voor het volgende jaar. Tenzij het zaad echt al oud is en de kans op ontkiemen erg klein is.

Wanneer je zaailingen verspenen

Wanneer je het beste je zaailingen kan verspenen verschillen de meningen nogal over. De één zegt wachten tot de plantjes 4 blaadjes heeft. Dat zijn de 2 kiemblaadjes, en daarnaast 2 echte blaadjes. Maar ik vol op youtube een aantal succesvolle tuinders die hun plantjes al verspenen als ze net de 2 kiemblaadjes hebben. Zelf heb ik beide geprobeerd, en ik merk geen enkel verschil. Behalve dat als ik wacht tot de plantjes 4 blaadjes hebben dat ze al wat meer wortels hebben. Dat kan een voordeel zijn als je zaailingen voldoende ruimte hebben. Maar als ze erg dicht op elkaar staan loop je meer risico op het beschadigen van het wortel gestel als je ze gaat verspenen. Ik kijk voor mezelf gewoon wanneer ik tijd heb om de plantjes te verspenen. En hoe de plantjes erbij staan, en maak aan de hand daarvan de keuze om ze wel of niet te verspenen.

Hoe verspeen je de plantjes

Ik klets weer te veel, want dit ging over het verspenen van jonge plantjes. Ik ga je nu echt uitleggen hoe ik dat doe. Het verspenen van plantjes is helemaal niet moeilijk. Wel is het belangrijk dat je de wortels niet al te veel beschadigd. Dit kan er namelijk voor zorgen dat de planten een groei stilstand krijgen, of erger als de wortels teveel beschadigd zijn kunnen de planten afsterven en dat wil je niet! Als je voor gezaaid heb in een laag bakje, wat ik meestal doe. Dan kan de plantjes er makkelijk uitscheppen met een koffielepel of een theelepel. Zet deze niet te dicht bij het steeltje van het plantje en schep volledig tot de bodem. Staan plantjes erg dicht op elkaar dan kan het zo zijn dat er meerdere plantjes tegelijk uit het bakje komen. Dat is geen probleem, haal ze voorzichtig uit elkaar en zo kan je ze overzetten in hun eigen potje. Easy peasy! Heb je een bloempotje gebruikt om te zaaien, dan kan je het beste het hele kluitje eruit halen. Hou het potje een beetje op zijn kop, knijp een paar keer in de bodem van het potje zodat het kluitje los komt uit het potje. Zo kan je het voorzichtig opvangen. Maak de plantjes voorzichtig los van elkaar. Dit gaat het makkelijkst door een beetje in de aarde te knijpen zodat je de wortels van elkaar los kan maken. Zet de plantjes in een eigen potje en je hebt je plantjes verspeend!

Welke planten kan je beter niet verspenen

Er zijn veel planten die zich goed laten verspenen. Maar er zijn ook véél soorten die er niet van houden om verplaatst te worden. Zo laten wortelgewassen als pastinaak, wortelen en radijs zich niet goed verplaatsen. En dat is ook niet echt nodig, deze kan je namelijk al vroeg in het jaar buiten zaaien. En bovendien zijn dit planten die het goed doen in ons klimaat, waardoor het niet nodig is om fratsen uit te halen. Andere soorten die er niet van houden om verplaatst te worden zijn planten uit de komkommer familie, zoals augurk, komkommer en luffa en planten uit de pompoen familie. Deze planten maken allemaal al snel een groot wortelgestel. Ga je deze verspenen dan gaat het blad vaak slap hangen, en stoppen ze even met groeien. Heb je pech dan sterven ze af. Mijn advies is dus om deze te zaaien in een voldoende grote pot. P9 potjes zijn hiervoor geschikt, die zijn 9×9 cm. Zaai ze niet te vroeg, 4 tot 6 weken voor de ijsheiligen (12 me) werkt voor ons perfect. De planten hebben dan al een mooi formaat, maar zijn nog niet enorm. En laten zich dan nog goed verplaatsen naar een plekje in de volle grond.

Veel plezier in de moestuin!